بناهاي تاريخي بيرجند
مقبره ابن حسام
مسجد جامع خوسف
مدرسه شوكتيه
قلعه پايين شهر
قلعه فورگ
بند عمرشاه
غار چنشت
عمارت ارگ كلاه فرنگي
مدرسه علميه معصوميه
سنگ نگاره لاخ مزار
بند دره
باغ و كوشك اميرآباد
باغ و عمارت معصوميه
استان : خراسان جنوبي
شهرستان : بيرجند
بخش : مركزي
مردم
جمعيت : 157،848
رشد جمعيت : 2 درصد
تراكم جمعيت : 3697 نقر بر كيلو متر مربع
زبان گفتاري : فارسي
مذهب : شيعه ، سني
جغرافياي طبيعي
مساحت : 42،7 كيلو متر مربع
ارتفاع از سطح دريا : 1491 متر
آب و هوا
ميانگين دماي سالانه : 16،5 درجه سانتيگراد
ميانگين بارش سالانه : 171 ميليمتر
روزهاي يخبندان سالانه : 48 روز
شهر بيرجَند مركز استان خراسان جنوبي و مركز شهرستان بيرجند در شرق ايران است. اين شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۵۷٬۸۴۸ نفر جمعيت داشتهاست. چهل و پنجمين شهر پر جمعيت ايران
شهر بيرجند، اولين شهر در ايران است كه داراي سازمان آبرساني بوده و بنگاه آبلوله بيرجند به عنوان اولين سازمان آبرساني ايران شناخته ميشود. اين شهر همچنين دومين شهري در ايران است كه در سال ۱۳۰۲ و پيش از تهران، از لولهكشي آب شهري برخوردار گرديد.
مدرسه شوكتيه اين شهر، سومين مدرسه آموزش به سبك جديد، بعد از دارالفنون و رشديه تبريز است. به علت موقعيت سياسي و استراتژيك شهر بيرجند، سومين فرودگاه كشور در سال ۱۳۱۲ پس از قلعه مرغي و بوشهر، در اين شهر ساخته شد و تا پيش از جنگ جهاني دوم، دو كنسولگري انگلستان و روسيه در بيرجند، مشغول فعاليت بودهاند.
نام
نام اصلي اين شهر، بيرجند است كه به صورتهاي برجند، برجن، بركن و بيرگند نيز در نوشته آمدهاست.
پنج وجه تسميه براي بيرجند بيان شدهاست.
* بيرجند يعني نصف شهر/نيم شهر
* بيرجند يعني شهر بلند
* بيرجند يعني شهر چاه
* بيرجند يعني شهر طوفان
* بيرجند يعني برزن
شهرستان بيرجند:
اين شهرستان مركز استان خراسان جنوبي ميباشد از اين شهر سياحان ومورخاني همچون ماركوپولو ،ياقوت حموي،مقدسي،حمدالله مستوفي وحافظ ابرو در كتاب هاي خود ياد كرده اند . داراي آثار تاريخي قلعه بيرجند مربوط به دوره صفويه،بند دره (منطقه نمونه گردشگري) كه در منطقه كوهستاني از رشته كوههاي باقران در فاصله 8 كيلومتري شهر بيرجند قراردارد ودر زمان حكمراني حشمت الملك ساخته شده است ،ارگ كلاه فرنگي كه داراي هفت طبقه مي باشدواز بناهاي شاخص تاريخي بيرجند ميباشد ومربوط به دوره زنديه است اين شهر داراي مساجد وحسينيه هاي تاريخي زيادي ميباشد كه برخي به دوران پيش از اسلام نيز برميگردد كه ميتوان به مسجد جامع پائين شهر،مسجد چهار درخت ،مسجد عاشورا اشاره كردواز حسينيه ها ي قديمي آن به حسينيه آراسته ،حسينيه محبان الزهراء ،حسينيه نواب وحسينيه گود و...اشاره كرد .مدارس تاريخي ميتوان به مدرسه شوكتيه اشاره داشت كه در سال 1312 ساخته شده است.
خانه هاي تاريخي معروف آن خانه آراسته ،خانه پردلي ،خانه علوي و..ميباشد .
شهر بيرجند داراي باغي هاي زيباي قديمي وتاريخي مثل باغ وعمارت اكبريه،باغ وعمارت شوكت آباد ،باغ وعمارت رحيم آباد ،باغ وعمارت معصوميه و... ميباشد .
داراي سنگ نگاره هاي مثل سنگ نگاره كال جنگال لاخ مزار كوچ،سنگ نگاره كال جنگال ،سنگ نگاره دل آباد
وداراي روستاهاي زيبا مثل روستاي خراشاد ،روستاي بهلگرد و...مي باشد.
برخي كلمه "بيرجند" را از دو جزء "بير" و "جند" مي دانند. بير به معني توفان و جند به معناي شهر و به همين دليل اين شهر را شهر توفان خوانده اند